Varis Nedir?

Bacaklardaki toplar damarların genişlemesi ve içinde bulunan kapakların fonksiyonlarını yerine getirememesi nedeniyle kanın geri kaçmasına venoz yetmezlik (iç varis) denir. Venoz yetmezlik sonucu bacaklarda ortaya çıkan belirtilere genel ismi ile varis denir.

Varis, bacaklar dışında vücudun diğer yerlerinde de görülebilir. En sık görülen ve şikayete sebep olan yer bacaklardır.

Yetişkin nüfusun %15-20 sinde ve kadınlarda 2 - 4 kat daha fazla görülür.

Varis Hastalığı

Varis hastalığı, bacaklarda genişlemiş ve kıvrılmış, mavimsi görünümlü damarların oluştuğu bir durumdur. Varisler, kanın düzgün bir şekilde akışını engellediği için bacaklarda şişlik, ağrı, ağırlık hissi ve kaşıntı gibi semptomlara neden olabilirler. Varisler, genellikle genetik yatkınlık, yaşlanma, uzun süreli ayakta kalma veya oturma, aşırı kilo, hamilelik ve hormon değişiklikleri gibi faktörlerin birleşmesi sonucu oluşur.

Varis hastalığının nedenleri arasında genetik yatkınlık, yaşlanma, hamilelik, aşırı kilo, uzun süreli ayakta kalma veya oturma, hormon değişiklikleri ve yaralanmalar yer alabilir. Bu faktörler, damarlardaki kapakların zayıflamasına veya hasar görmesine neden olarak, kanın damarlarda birikmesine ve varislerin oluşmasına yol açabilir.

Varis hastalığının tedavisi, varisin boyutu, tipi ve şiddetine bağlı olarak değişebilir. Tedavi seçenekleri arasında skleroterapi, lazer tedavisi, radyofrekans ablasyonu, cerrahi müdahale ve bacak kompresyonu yer alır. Varis hastalığının önlenmesi veya semptomların hafifletilmesi için egzersiz yapmak, bacakları yüksekte tutmak, düzenli olarak bacakları dinlendirmek ve destek çorapları kullanmak önerilebilir.

Varis hastalığı tedavi edilmediğinde, daha ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Örneğin, derin ven trombozu, tromboflebit, cilt ülserleri veya kanamalar gibi komplikasyonlar gelişebilir. Bu nedenle, varis hastalığının tedavisi önemlidir.

Varis görüntüsü bacaklarda;

• Telenjiektazi (1-2 mm çapındaki ince kılcal damarlar),
• Retiküler venler (3-4 mm çapındaki mavi-yeşil damarlar)
• Variköz pakeler daha büyük ve ciddi olan ciltten dışarı çıkmış, kıvrımlı damarlar ( 5 mm den geniş damarlar)

şeklinde ortaya çıkabilir.

Varis Neden Olur?

Varislerin oluşumunda birden fazla faktör etkili olabilir. Bunlar arasında genetik yatkınlık, yaşlanma, hormon değişiklikleri, aşırı kilolu veya obez olma, hamilelik, uzun süre ayakta durma veya oturma, hareketsiz yaşam tarzı, yüksek topuklu ayakkabılar, sıcak hava koşulları, sigara içmek ve bazı tıbbi durumlar yer alabilir.

Bacaklarda bulunan damarların görevi, kanı kalbe doğru taşımaktır. Bu damarlarda bulunan kapakçıklar, kanın yukarı doğru akmasını sağlar. Ancak, kapakçıkların hasar görmesi veya zayıflaması durumunda kanın geri akması ve damarlarda birikmesi söz konusu olabilir. Bu durum, damarların genişlemesi ve bükülmesi ile sonuçlanır. Bu oluşum, varis olarak bilinir.

Varislerin en yaygın görülen belirtileri arasında bacak ağrısı, kaşıntı, şişme, bacak krampları, ağırlık hissi ve yorgun bacaklar yer alır. Varisler tedavi edilmediğinde daha ciddi komplikasyonlara neden olabilirler, bu nedenle tedavi yöntemleri önerilir.

Varisin Belirtileri Nelerdir?

Varis hastalığının belirtileri şunları içerebilir:

• Estetik açıdan rahatsızlık (telenjiektazi (ince kılcal damarlar), retiküler venler (yeşil mavi damarlar), varikoz pakeler( ciltten kabarık, kıvrımlı, genişlemiş damarlar)
• Bacaklarda Ağrı ve yorgunluk hissi
• Bacaklarda Kaşıntı
• Özellikle gün sonunda artan ayak bileğinde ve bacakta ödem (şişme)
• Bacaklarda dolgunluk hissi
• Ayak tabanlarında yanma
• Bacaklarda gece krampları
• Yüzeyel tromboflebitler (özellikle varikoz pakeler)
• Ayak bileği çevresinde cilt değişiklikleri, hiperpigmentasyon (cilt renginin koyulaşması), egzema, deride sertleşme
• Kanama (varikoz pakelerde)
• Venöz Ülser (ayak bileği çevresinde yara)

Belirtiler genellikle uzun süre ayakta kalma veya oturma gibi aktiviteler sonrasında daha kötü hale gelir ve hareketle hafifleyebilir. Bazı vakalarda varisler belirti vermeyebilirler. Ancak, varisler ilerledikçe, ciltte yaralar veya enfeksiyonlar gibi ciddi sorunlara neden olabilirler.

Tedavi seçenekleri, varisin şiddetine ve yaygınlığına bağlı olarak değişebilir. Varisler tedavi edilmediğinde, daha ciddi sağlık sorunlarına neden olabilirler. Bu nedenle, varis belirtileri fark edildiğinde bir sağlık uzmanına başvurmak önemlidir.

Varis Tipleri

Varis hastalığının farklı çeşitleri bulunmaktadır. Bu çeşitler, hastalığın hangi damarların etkilendiği, damarların büyüklüğü, yaygınlığı ve ciddiyeti gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Bazı varis türleri şunlardır:

• Kılcal varisler: En küçük varis türüdür ve cildin yüzeyinde yer alır. Düşük kan akışı nedeniyle kırmızı veya mavi bir görünüme sahiptirler.
• Reticular varisler: Daha büyük boyutlu olan bu varisler, kılcal varislerle bağlantılıdır ve genellikle mavi veya yeşil renklidirler.
• Toplardamar varisleri: Bacaklarda daha derin toplardamarlarda oluşur ve daha büyük boyutta olan bu varisler şişkin ve kıvrılmış görünebilirler.
• Yüzeyel ven trombozu: Bu durum, bir yüzeyel toplardamarın içinde bir kan pıhtısı oluştuğunda ortaya çıkar. Bölgedeki damar genellikle ağrılı ve hassas olabilir.
• Derin ven trombozu: Bu durum, daha derindeki bir toplardamarın içinde bir kan pıhtısı oluştuğunda meydana gelir. Ciddi bir durum olarak kabul edilir ve kan pıhtısı kalbe veya akciğerlere ulaştığında hayati tehlike oluşturabilir.

Varisler genellikle bacaklarda ortaya çıksa da, diğer bölgelerde de oluşabilirler, örneğin leğen bölgesi, yüzeyel venler veya hemoroidler gibi bölgelerde. Herhangi bir varis türü şiddetli veya sıkıntılı hale gelirse, farklı tedavi seçenekleri mevcuttur.

Varis Tedavisi Yöntemleri

Varis tedavisinde kullanılan yöntemler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Skleroterapi: Bu yöntemde, varisli damara bir enjektör aracılığıyla özel bir solüsyon enjekte edilir. Bu solüsyon damarın iç yüzeyinde bir iltihaplanma oluşturarak, damarın kapatılmasını sağlar.
• Radyofrekans ablasyon: Bu yöntemde, varisli damarın içine bir kateter yerleştirilir. Kateter, yüksek frekanslı radyo dalgaları yoluyla damarın içindeki duvarları ısıtarak, damarın kapatılmasını sağlar.
• Endovenöz lazer ablasyon: Bu yöntemde, varisli damarın içine bir kateter yerleştirilir ve kateterin içinden bir lazer cihazı geçirilir. Lazer, damarın içindeki duvarları ısıtarak, damarın kapatılmasını sağlar.
• Venöz stripping: Bu yöntemde, varisli damarın kesilerek, çıkarılması işlemidir. Bu işlem daha çok büyük damarların tedavisinde kullanılır.
• Flebektomi: Bu yöntemde, küçük cilt kesileri yapılarak, varisli damarın çıkarılması işlemidir. Bu işlem daha çok küçük damarların tedavisinde kullanılır.

Hangi tedavi yönteminin kullanılacağı, varisin büyüklüğüne, konumuna, semptomlara ve hastanın sağlık durumuna göre değişebilir. Bu nedenle, varis tedavisi konusunda uzman bir doktora danışmak ve doktorun önerilerine uymak önemlidir.

Varis Oluşumu Nasıl Engellenir?

Varis oluşumunu önlemek için şu önlemler alınabilir:

• Egzersiz yapın: Düzenli egzersiz yapmak, bacak kaslarınızı güçlendirebilir ve kan dolaşımınızı artırarak varis oluşumunu engelleyebilir.
• Kilonuzu kontrol altında tutun: Fazla kilolu olmak, bacaklarda ekstra basınca neden olarak varislerin oluşmasına yol açabilir. Kilonuzu kontrol altında tutmak, varis oluşumunu önlemeye yardımcı olabilir.
• Sağlıklı beslenin: Beslenme alışkanlıklarınızı değiştirerek daha sağlıklı bir diyet benimseyin. Bol miktarda lif, meyve, sebze ve su tüketin. İşlenmiş yiyecekler, şeker ve yağlı yiyeceklerden kaçının.
• Uzun süre oturmaktan veya ayakta kalmaktan kaçının: Uzun süre oturmak veya ayakta durmak, bacaklarda ekstra basınca neden olur ve varis oluşumuna yol açabilir. Mümkünse, bacaklarınızı uzatarak veya yürüyerek kısa molalar verin.
• Bacakları yükseltin: Bacaklarınızı mümkün olduğunca yüksekte tutmak, kan dolaşımınızı artırarak varis oluşumunu önleyebilir.
• Varis çorabı kullanın: Varis çorabı, bacaklarda oluşan şişlik ve rahatsızlığı azaltmaya yardımcı olabilir. Varis çorapları, kanın bacaklardan kalbe doğru akışını artırarak varis oluşumunu önlemeye yardımcı olabilir.
• Tedavi edilmesi gereken altta yatan sağlık sorunlarınızı tedavi edin: Diyabet, yüksek tansiyon, kalp hastalıkları ve obezite gibi altta yatan sağlık sorunlarınız varsa, bu durumlar da varis oluşumunu tetikleyebilir. Bu nedenle, herhangi bir altta yatan sağlık sorununuzu tedavi ettirmek önemlidir.

Bu önlemler, varis oluşumunu önlemeye yardımcı olabilir. Ancak, varislerin tedavi edilmesi gerektiği durumlarda, tıbbi tedavi yöntemlerinden birini denemek önemlidir.